Σνομπ είναι πραγματικά όποιος παίρνει ένα μικρό κομμάτι του εαυτού μας και το χρησιμοποιεί για να βγάλει ένα γενικό συμπέρασμα για το ποιοι είμαστε και πόσο αξίζουμε. Το είδος του σνομπισμού που κυριαρχεί στον κόσμο σήμερα δεν αφορά τόσο την καταγωγή ή τις αριστοκρατικές οικογένειες όπως ήταν παλιά, αλλά το τι δουλειά κάνουμε. Συγκεκριμένα, πόσο ισχυροί είμαστε οικονομικά και σύμφωνα με αυτό οι άνθρωποι μας κρίνουν αμέσως. Έτσι, μερικές φορές λέμε ότι ζούμε σε έναν υλιστικό κόσμο. Δεν νομίζω ότι ζούμε σε έναν υλιστικό κόσμο. Απλώς ζούμε σε έναν κόσμο όπου η συσσώρευση υλικών αγαθών έχει γίνει το μέσο για το σεβασμό και την αγάπη που όλοι λαχταρούμε.
Την επόμενη φορά που θα δείτε κάποιον να οδηγεί μια Ferrari, μην σκεφτείτε ότι είναι άπληστος και υλιστής. Σκεφτείτε πρώτα και κύρια ότι είναι κάποιος με μια απίστευτα έντονη ανάγκη για αγάπη. Κάποιος που δεν μπόρεσε να βρει την αξία και τον σεβασμό που χρειάζεται με υγιείς τρόπους και γι' αυτό χρειάζεται πολλά περισσότερα πράγματα για να αισθάνεται ότι αξίζει.
Μια από τις πιο όμορφες αλλά και επικίνδυνες ιδέες είναι το "αμερικανικό όνειρο", που λέει ότι ο καθένας μπορεί να πετύχει στη ζωή του ό,τι θέλει. Αυτό επικρατεί στην εποχή μας. Είναι ένα ωραίο μήνυμα, αλλά είναι και επικίνδυνο, γιατί αν πιστεύεις πραγματικά ότι ζεις σε έναν κόσμο όπου μπορείς να κάνεις τα πάντα ενώ έχεις κάνει μόνο λίγα, θα νιώθεις συντετριμμένος και ταπεινωμένος.
Αν πάτε σε ένα βιβλιοπωλείο και κοιτάξετε την ενότητα Αυτοβοήθεια, υπάρχουν βασικά δύο είδη βιβλίων σε αυτό το ράφι. Το πρώτο είδος είναι βιβλία που σας λένε πώς να κερδίσετε ένα εκατομμύριο δολάρια σε ένα απόγευμα, και τα άλλα είναι βιβλία που σας λένε πώς να αντιμετωπίσετε αυτό που ονομάζουμε χαμηλή αυτοεκτίμηση. Αυτά τα δύο συνδέονται μεταξύ τους. Εάν ζείτε σε μια κουλτούρα που σας λέει πώς να κερδίσετε ένα εκατομμύριο δολάρια σε ένα απόγευμα, θα έχετε τεράστιο πρόβλημα αυτοεκτίμησης. Πώς μπορείς να νιώθεις αυτοεκτίμηση όταν ανήκεις στο 99% του πληθυσμού και όχι στο 1%;
Σήμερα οι άνθρωποι στην κοινωνία μας έχουν ένα σωρό ανέσεις. Μπορείς να έχεις αυτοκίνητο, να κάνεις μπάνιο κάθε βράδυ, να έχεις μια στέγη πάνω από το κεφάλι σου, φαγητό, κ.τ.λ. Άρα, από υλικής άποψης, η "απλή" ζωή είναι σε πολύ καλό επίπεδο. Αλλά η απλή ζωή πλέον δεν μας ικανοποιεί ψυχολογικά. Δεν αρκεί να οδηγείς ένα απλό αυτοκίνητο, να έχεις ένα απλό σπίτι, να κάνεις ένα απλό μπάνιο μία φορά την ημέρα και να έχεις ένα απλό γεύμα. Όχι, αυτά δεν είναι αρκετά. Πρέπει να είσαι σημαντικός. Να γίνεις σαν τον Μαρκ Ζάκερμπεργκ [σ.τ.μ. τον ιδρυτή του Facebook]. Να γίνεις κάποιος άλλος. Είναι ένα είδος βασανιστηρίου που έχουμε επιβάλει στον εαυτό μας.
Πώς έχουμε φτιάξει τη ζωή έτσι, με τόσο υψηλές πιθανότητες επιβίωσης και άνετης ζωής, αλλά να νιώθουμε ότι δεν αξίζουμε; Δεν λέω, λίγη φιλοδοξία είναι καλή. Δεν κινδυνεύουμε από τη φιλοδοξία. Ο κίνδυνος στην εποχή μας είναι η αυτοκτονία, αν θέλουμε να το πάμε λίγο στα άκρα. Ο κίνδυνος είναι να νιώθουμε τόσο ανεπαρκείς σε σχέση με τις προσδοκίες που έχουν οι άλλοι από εμάς ή εμείς από τον εαυτό μας, ώστε μπορεί να επιλέξουμε να δώσουμε τέλος στη ζωή μας. Αυτό συμβαίνει πολύ συχνά πλέον. Υποφέρουμε από μια επιδημία ψυχικής δυσφορίας, η οποία γεννήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την προσδοκία ότι η ζωή μας πρέπει να είναι φανταχτερή, όταν στην πραγματικότητα είναι πολύ πιο πιθανό να είναι απλή και συνηθισμένη. Η έλλειψη αποδοχής του εαυτού μας μάς έχει αρρωστήσει.
Πλέον πρέπει να ακούσουμε ένα άλλο μήνυμα. Και αυτό το μήνυμα είναι: «Είσαι εντάξει. Τα πράγματα είναι εντάξει. Είναι εντάξει να αποτύχεις. Δεν πειράζει αν είσαι ένας απλός άνθρωπος. Είναι εντάξει να μην ξέρεις τι συμβαίνει. Είναι εντάξει να νιώθεις χαμένος στη ζωή».
Η χαρά δεν κοστίζει 10 εκατομμύρια δολάρια. Η χαρά είναι να βγεις για καφέ με ένα φίλο, να φας ένα φαγητό που σου αρέσει, ή να περάσει μια μέρα που δεν θα πεθάνει κανένας γνωστός σου. Ούτε η σχέση σου θα είναι τέλεια. Μπορείς να νιώθεις αγάπη όταν περπατάς χέρι-χέρι με τον σύντροφό σου, ο οποίος μπορεί να κατανοήσει μόνο κάποια κομμάτια σου και όχι ολόκληρο τον ψυχισμό σου, αλλά είναι δίπλα σου στις σκοτεινές σου στιγμές. Αυτή είναι η ζωή και είναι εντάξει όπως είναι.
*Από ομιλία του Alain De Botton. O Alain De Botton είναι συγγραφέας με σπουδές στην Ιστορία και τη Φιλοσοφία.
**Μετάφραση: Νίκος Μπάτρας
