Υπάρχουν 9 είδη τελειομανίας:
1) Ηθική τελειομανία: "Δεν πρέπει να συγχωρώ τον εαυτό μου όταν δεν ανταποκρίνομαι στις προσδοκίες μου".
2) Τελειομανία απόδοσης: "Για να αξίζω ως άνθρωπος, πρέπει να πετυχαίνω σε οτιδήποτε κάνω".
3) Τελειομανία δύναμης: "Δεν πρέπει να είμαι ευάλωτος κι αδύναμος, διότι οι άνθρωποι θα με απορρίψουν".
4) Τελειομανία του αλάνθαστου: "Δεν πρέπει να κάνω ποτέ λάθη. Αν κάνω λάθη, οι άνθρωποι θα με απορρίψουν".
5) Συναισθηματική τελειομανία: "Πρέπει πάντα να προσπαθώ να είμαι ευτυχής. Πρέπει να ελέγχω τα αρνητικά συναισθήματά μου και να μη νιώθω ποτέ άγχος ή κατάθλιψη".
6) Ρομαντική τελειομανία: "Πρέπει να βρω τον τέλειο σύντροφο και να είμαι πάντα ερωτευμένη μαζί του". Αλήθεια, ξέρεις πώς τις λέμε τις γυναίκες αυτές; Γεροντοκόρες! (Για να μην είμαι όμως άδικος με τις γυναίκες, τέτοια "φρούτα" τα συναντάμε και στους άντρες.)
7) Τελειομανία σχέσεων: "Οι άνθρωποι που αγαπούν ο ένας τον άλλον δεν πρέπει ποτέ να θυμώνουν ή να τσακώνονται". Αν πιστεύεις σε κάτι τέτοιο, η υπεργενίκευση σού την έχει στημένη στην επόμενη γωνία.
8) Σeξουαλiκή τελειομανία: Αυτή εκδηλώνεται διαφορετικά στους άντρες απ' ό,τι στις γυναίκες. Στους άντρες έχει την εξής μορφή: "Πρέπει πάντα να έχω μια πλήρη στύση διαρκείας. Είναι ντροπή και δείγμα έλλειψης ανδρισμού, αν έχω ποτέ ένα επεισόδιο ανικανότητας ή πρόωρης εκσπερμάτωσης". Στις γυναίκες είναι κάπως έτσι: "Πρέπει πάντα να έχω οργασμό, αλλιώς δεν είμαι ολοκληρωμένη γυναίκα". Γι' αυτό και μερικές προσποιούνται οργασμό χωρίς να έχουν.
9) Εμφανισιακή τελειομανία: Τη συναντάμε πιο συχνά στις γυναίκες, αλλά και οι άντρες δεν πάμε πίσω. Βασίζεται στην άποψη ότι υπάρχει "τέλεια" εμφάνιση. Αν μας πάρεις όλους έναν έναν, θα διαπιστώσεις ότι ακόμα και ο πιο εμφανίσιμος άνθρωπος έχει κάτι στο σώμα του που δεν του αρέσει. Μπορεί να είναι το βάρος, το ύψος, η μύτη, οι γοφοί και ό,τι άλλο διανοηθείς.
Μια φορά με επισκέφθηκε ένας νεαρός γύρω στα 20. Αυτός δεν ήταν αλλήθωρος. Ήταν αυτό που οι Αμερικανοί ονομάζουν "τοιχομάτη" (walleyed). Το ένα μάτι του κοιτούσε προς Λονδίνο και το άλλο προς Μόσχα. Ποιο ήταν το πρόβλημά του σχετικά με την εμφάνισή του; Μη βιαστείς να απαντήσεις. Ήταν το σαγόνι του! Πίστευε ότι είχε μεγάλο σαγόνι. (Όντως είχε.)
Πιθανόν πρόσεξες ότι όλες οι παραπάνω απόψεις έχουν ένα κοινό: έχουν όλες τη λέξη "πρέπει". Η πρεπολογία από μόνη της είναι μια διανοητική παραμόρφωση. Αν κάποιος καταφέρει να βγάλει τα αδικαιολόγητα "πρέπει" από την καθημερινή του σκέψη, έχει πολλές πιθανότητες να μειωθούν σημαντικά οι διανοητικές παραμορφώσεις του και κατ' επέκταση τα άγχη του.
Η καλύτερη άμυνα είναι να μην είσαι τελειομανής εκεί που βγάζεις το ψωμί σου. Στη δουλειά, αυτό που χρειάζεται είναι να είσαι επαρκής και όχι τέλειος. Όταν έχω μια επαγγελματική συνεδρία, φροντίζω να είμαι σε καλή φυσική και ψυχική κατάσταση και να κάνω με τον επισκέπτη μου ό,τι καλύτερο γνωρίζω στο πλαίσιο του χρόνου που διαθέτω. Την τελειομανία μου την ξεσπάω στα χόμπι μου.
Όμως τι θα πει "τέλειος"; Τα λεξικά που κοίταξα δεν μου έδωσαν έναν ορισμό που να με ικανοποιεί. Εκείνο που έχει πολύ ενδιαφέρον είναι η συγγένεια που υπάρχει ανάμεσα στις λέξεις "τέλειος" και "τέλος". Αυτή η συγγένεια μας βοηθά να βρούμε έναν ορισμό πιο ικανοποιητικό από αυτόν που δίνουν τα λεξικά που κοίταξα: "Τέλειος είναι αυτός που δεν επιδέχεται περαιτέρω βελτίωση". Για παράδειγμα, η "Πιετά" του Μιχαήλ Άγγελου είναι τέλεια. Δεν υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε για να τη βελτιώσουμε ως γλυπτό.
Με την ίδια λογική, ο άνθρωπος που θέλει να γίνει τέλειος καλά θα κάνει να καταλάβει πως -όποιος πει πως είναι τέλειος- έμμεσα ομολογεί ότι έφτασε στο τέλος της εξέλιξης και της βελτίωσής του.
*Από το βιβλίο "Όταν η λογική παραλογίζεται", Γιώργος Πιντέρης, Ph. D. - Ψυχολόγος, Εκδ. Ψυχογιός
Διαβάστε επίσης:
