Στην επίγνωση δεν υπάρχει προσπάθεια. Επίγνωση σημαίνει να αντιλαμβάνεσαι κάτι έτσι όπως είναι χωρίς να το διαστρεβλώνεις. Διαστρέβλωση υπάρχει όταν υπάρχει προσπάθεια, όταν υπάρχει σαν κριτήριο ένα εκ των προτέρων σχηματισμένο μοντέλο, που εμποδίζει την πραγματική κατανόηση.
Εάν έχεις από πριν κάποια ιδέα για το πώς θα πρέπει να είσαι, τότε η επίγνωσή σου δεν είναι σπουδαία. Γι' αυτό πρέπει κανείς να κοιτάζει τον εαυτό του με μια επίγνωση που δεν κάνει επιλογές, ώστε να μπορεί να δει ακριβώς αυτό που είναι και όχι εκείνο που θα έπρεπε να είναι. Η προσπάθεια είναι διάσπαση της προσοχής από "αυτό που είναι" κανείς. Από τη στιγμή που αποδέχομαι "αυτό που είμαι" δεν υπάρχει προσπάθεια, εσωτερική πάλη. Κάθε μορφή πάλης είναι ένδειξη ότι διασπάται η προσοχή μου, και η διάσπαση της προσοχής -που είναι η προσπάθεια- υπάρχει όσο θέλω ψυχολογικά να μεταμορφώσω "αυτό που είμαι" σε κάτι που δεν είμαι.
Πάρτε για παράδειγμα το θυμό: μπορεί ο θυμός να ξεπεραστεί με προσπάθεια, με διάφορες μεθόδους και τεχνικές, με διαλογισμό και διάφορους άλλους τρόπους; Μπορεί να μεταμορφωθεί "αυτό που είμαι" σε "κάτι που δεν είμαι"; Τώρα: αντί να κάνετε προσπάθεια να μεταμορφώσετε το θυμό σε ψυχραιμία, υποθέστε πως αποδεχτήκατε ότι είστε θυμωμένος. Τι θα συνέβαινε τότε; Θα είχατε επίγνωση ότι είστε θυμωμένος. Και τότε τι θα γινόταν; Δεν θα πηγαίνατε βαθιά μέσα στο θυμό σας;
Όταν έχεις επίγνωση ότι είσαι θυμωμένος -που είναι "αυτό που είσαι"- και ξέροντας τη βλακεία της προσπάθειας να μεταμορφώσεις "αυτό που είσαι" σε "κάτι που δεν είσαι", θα εξακολουθήσεις να είσαι θυμωμένος; Αν αντί να προσπαθείς να ξεπεράσεις το θυμό σου μεταμορφώνοντάς τον ή αλλάζοντάς τον, τον αποδεχτείς και μείνεις εκεί και τον παρατηρείς, αν έχεις πλήρη επίγνωσή του χωρίς να τον καταδικάζεις ή να τον δικαιολογείς, τότε θα γίνει στη στιγμή μια αλλαγή.
Η προσπάθεια λοιπόν, σημαίνει έλλειψη επίγνωσης. Από τη στιγμή που έχεις επίγνωση -που σημαίνει πως ούτε επικρίνεις ούτε δικαιολογείς-, από τη στιγμή που αποδέχεσαι, κοιτάς και παρατηρείς "αυτό που είσαι", δεν υπάρχει προσπάθεια. Τότε εκείνο που έχει μεγάλη σημασία είναι αυτό που παρατηρείς, αυτό για το οποίο έχεις επίγνωση. Κι αν το παρακολουθήσεις, τότε ολοκληρώνεται κάθε σκέψη που κάνεις γι' αυτό, κι έτσι ο νους ελευθερώνεται από τις σκέψεις γύρω από εκείνο που παρατηρείς. Η επίγνωση λοιπόν, δεν προϋποθέτει καμία προσπάθεια.
Η επίγνωση δεν είναι κάτι τρομερό, κάτι πέρα από τις δυνατότητές μας. Αρχίζει πολύ απλά: με το να έχεις επίγνωση όσων λες και όλων των αντιδράσεών σου, απλώς βλέποντας, παρατηρώντας τα όλα χωρίς κριτική ή επίκριση. [...] Μπορεί να μου πείτε "και φτάνει αυτό;" Την ερώτηση την κάνετε επειδή ελπίζετε ότι μέσα από την επίγνωση θα φτάσετε κάπου. Οπότε η επίγνωσή σας δεν είναι επίγνωση, αλλά μια διαδικασία με την οποία θα αποκτήσετε κάτι, που σημαίνει ότι η επίγνωση για σας είναι μόνο ένα νόμισμα που χρησιμοποιείτε.
Αν μπορείτε απλώς να έχετε επίγνωση ότι χρησιμοποιείτε την επίγνωση σαν νόμισμα για να "αγοράσετε" κάτι και να προχωρήσετε πέρα απ' αυτό το σημείο που "αποκτήσατε", τότε θ' αρχίσετε ν' ανακαλύπτετε την όλη διαδικασία της ίδιας σας της σκέψης.
*Από το βιβλίο "Εγώ χωρίς Εγώ", Κρισναμούρτι, Εκδ. Καστανιώτη
Διαβάστε επίσης:
