Υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ επαίνου και αναγνώρισης. Η αναγνώριση, όπως θα τη χρησιμοποιήσουμε εδώ, αποτελεί μια αντικειμενική παρατήρηση.
Η αναγνώριση δεν είναι ούτε φιλοφρόνηση, ούτε αξιολογική κρίση. Είναι απλώς αυτό που υπονοεί το όνομα: αναγνώριση ότι κάποιος έκανε το καλύτερο δυνατόν με βάση το συνειδησιακό του επίπεδο.
Η κυριότερη διαφορά μεταξύ επαίνου και αναγνώρισης είναι ότι ο έπαινος αποτελεί αξιολογική κρίση. Αν πείτε σε κάποιον ότι είναι "σπουδαίο άτομο" επειδή έκανε κάτι για σας, λέτε επίσης ότι "δεν είναι και τόσο σπουδαίος" αν δεν ικανοποιήσει τις επιθυμίες σας.
Για παράδειγμα, αν το παιδί σας σάς φέρει λουλούδια, δεν πρέπει να πείτε: "Είσαι καλό παιδί γιατί μου έφερες λουλούδια". Αν το πείτε, υπονοείτε ότι αν δεν τα φέρει είναι κακό παιδί. Αντίθετα, πείτε: "Σ' ευχαριστώ για τα λουλούδια, τα εκτιμώ πάρα πολύ". Με αυτό τον τρόπο δίνετε στο παιδί αναγνώριση για την πράξη του, χωρίς να διατυπώνετε οποιαδήποτε αξιολογική κρίση για το άτομό του.
Οι ενήλικες, τα νεαρά άτομα και ειδικά τα παιδιά αντιδρούν πολύ πιο θετικά στην αναγνώριση απ' ό,τι στα γλυκόλογα των επαίνων. Θέλουν να γνωρίζουν ότι κατέχουν ιδιαίτερη θέση στη ζωή των γύρω τους. Θέλουν να τους φέρονται σαν αυθύπαρκτες προσωπικότητες και να τους αποδέχονται γι' αυτό που είναι και όχι γι' αυτό που κάποιος πιστεύει ότι θα έπρεπε να είναι.
Αν εισπράττουν αναγνώριση για ό,τι κάνουν με βάση τις ικανότητές τους, θα αισθάνονται ότι αναγνωρίζονται ως άτομα και ότι δεν αξιολογούνται βάσει των πράξεών τους. Θα αισθάνονται ότι είναι μοναδικοί και άξιοι ανεξάρτητα αν ανταποκρίνονται στα πρότυπα των άλλων ανθρώπων.
Το πιο καταστροφικό στοιχείο του επαίνου έγκειται στη δύναμη που έχει να σας κάνει να ταυτίζεστε με τις πράξεις σας. Ο έπαινος λέει ουσιαστικά ότι είστε "καλοί" επειδή οι πράξεις σας είναι "καλές", και "κακοί" όταν κάνετε κάποιο λάθος ή κάποια πράξη σας είναι "κακή". Κάθε φορά που δεν ικανοποιείτε τις προσδοκίες του ατόμου που σας επαινεί, θα πιστεύετε ότι το έχετε απογοητεύσει και θα αισθάνεστε τύψεις.
Ως αποτέλεσμα, όσοι σας επαινούν μπορούν να σας παγιδέψουν ώστε να είναι σε θέση να ελέγχουν σημαντικό μέρος της ζωής σας. Όσο υπηρετείτε τους σκοπούς τους θα ικανοποιούν τις ανάγκες σας, αλλά όταν ζητούν από εσάς περισσότερα από όσα είστε πρόθυμοι ή ικανοί να προσφέρετε, θα σταματήσουν να σας επαινούν και θα προσπαθήσουν να χρησιμοποιήσουν ως κίνητρο τις ενοχές. Γνωρίζουν ότι αν καταφέρουν να σας κάνουν να αισθανθείτε ενοχές, θα κάνετε σχεδόν τα πάντα για να ξανακερδίσετε την αποδοχή τους.
*Από το βιβλίο "Τα μυστικά της απόλυτης αυτοπεποίθησης", Dr. Robert Anthony, Εκδ. Διόπτρα
Διαβάστε επίσης:
