Όσοι έχουν ταλαιπωρηθεί ψυχικά ή ψυχοσωματικά στη ζωή τους, είναι πιθανό κάποια στιγμή να έκαναν την εξής σκέψη: μακάρι το σύμπτωμα (το άγχος, η κατάθλιψη, ο φόβος, τα αισθήματα κατωτερότητας, η ντροπή, οι ενοχές, κ.ά) να εμφανιζόταν νωρίτερα, ή με μεγαλύτερη ένταση, για να το λάμβανα σοβαρά υπόψη μου και να έκανα κάτι γι' αυτό. Όσο πιο νωρίς λάβουμε σοβαρά υπόψη μας το μήνυμα που μας στέλνουν τα συμπτώματα, τόσο γρηγορότερα μπορούμε να ανακόψουμε τη διαδικασία ανατροφοδότησής τους και τόσο πιο εύκολο είναι να απαλλαγούμε από αυτά. Δυστυχώς όμως, συνήθως τα λαμβάνουμε υπόψη μας όταν το υπόβαθρο που είναι υπεύθυνο για την εμφάνισή τους έχει δυναμώσει αρκετά και τα συμπτώματα έχουν γίνει πια λίγο-πολύ ανυπόφορα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, το υπόβαθρο των συμπτωμάτων είναι οι αυτόματες συναισθηματικές αντιδράσεις του οργανισμού (άγχος, φόβος, θυμός, θλίψη) σε κάποια συγκεκριμένα ερεθίσματα. Επιφανειακά, τα ερεθίσματα αυτά μπορεί να φαίνεται πως είναι καταστάσεις ή άνθρωποι, αλλά μεταξύ των καταστάσεων και της αντίδρασής μας παρεμβάλλονται οι ερμηνείες, δηλαδή οι σκέψεις. Η σχέση που έχουμε με τις σκέψεις είναι η πιο καθοριστική και είναι αυτή που θρέφει τις αντιδράσεις μας.
Όσο δεν αναγνωρίζουμε τις σκέψεις που ερμηνεύουν τις εμπειρίες μας, τόσο δυσκολότερη γίνεται η απαλλαγή από τα συμπτώματα. Και οι περισσότεροι από εμάς δεν είμαστε διατεθειμένοι να υποστούμε μια τόσο ριζική αλλαγή όσον αφορά τον τρόπο σκέψης. Γι' αυτό είναι σημαντικό να μαθαίνουμε από μικροί την αξία των συμπτωμάτων, να μπορούμε να τα αναγνωρίζουμε ως πολύτιμα μηνύματα του οργανισμού, που μας λέει ότι κάπου έχουμε κάνει λάθος στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τις εμπειρίες μας, τον εαυτό μας ή τους άλλους.
Δυστυχώς όμως, δεν εκπαιδευόμαστε από κανέναν σ' αυτή τη διαδικασία και αναπτύσσουμε τα αντίθετα αντανακλαστικά: τα συμπτώματά μας μάς κάνουν να νιώθουμε περισσότερο αδύναμοι, κατώτεροι, μας προκαλούν περαιτέρω ενοχικές σκέψεις και θυμό, κατηγορούμε την τύχη μας, τη ζωή, τους γονείς μας ή τον τρόπο που μεγαλώσαμε. Προσπαθούμε με διάφορους τρόπους να μειώσουμε την αξία τους και την επιρροή τους στη ζωή μας, αλλά αυτό μάς βυθίζει πιο πολύ στην ασυνειδησία, ενώ παράλληλα τα συμπτώματα αυξάνονται και παίρνουν διάφορες μορφές, συνήθως πλέον ψυχοσωματικές.
Όποιος εστιάζει την προσοχή του στα συμπτώματα και θέλει να απαλλαγεί από αυτά χωρίς να αλλάξει ριζικά τη σχέση του με τις σκέψεις και τα συναισθήματα, δεν έχει κατανοήσει καλά πώς λειτουργεί το σύστημά του. Το να θέλουμε να απαλλαγούμε από κάτι που μας χαλάει την εικόνα εμφανισιακά, που μας δυσκολεύει συμπεριφορικά, ή που κάνει την καθημερινότητά μας δυσλειτουργική, είναι μια προσέγγιση πολύ επιφανειακή και γι' αυτό αναποτελεσματική.
Βλέπουμε το σύμπτωμα και λέμε "γιατί μου έτυχε αυτό;" ή "δεν μπορώ να ζήσω έτσι", και δεν βλέπουμε ότι αυτή είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Από κάτω υπάρχει ένα μεγάλο υπόβαθρο που αποτελείται από παρερμηνείες, συμπεράσματα, πεποιθήσεις, συναισθήματα, αυτόματες σκέψεις και μια αλυσίδα που τα δένει όλα αυτά τόσο σφιχτά, δημιουργώντας ένα σύμπλεγμα που εκ πρώτης όψεως μοιάζει άτρωτο. Το τρωτό του σημείο όμως, είναι ότι υπάρχει επειδή εμείς του δώσαμε υπόσταση, εμείς το θρέψαμε, το θρέφουμε και το συντηρούμε. Με άλλα λόγια, δημιουργήθηκε και συνεχίζει να υπάρχει επειδή πιστεύουμε ότι το περιεχόμενό του είναι αληθινό και ωφέλιμο. Αν αφαιρέσουμε την ταυτότητά μας από αυτό, αν δεν εντοπίζουμε πια τον εαυτό μας μέσα του, δεν μπορεί να επιβιώσει, με τον ίδιο τρόπο που το ψέμα χάνει τη δύναμή του μόλις του αφαιρέσεις το μανδύα της αλήθειας.
Νίκος Μπάτρας
Διαχειριστής www.aytepignosi.com
Διαβάστε επίσης:
