Όλοι έχουμε περιθώρια βελτίωσης. Και ως βελτίωση εννοούμε κατά κύριο λόγο την ανάπτυξη μιας πιο συνειδητής στάσης απέναντι σε αυτά που συμβαίνουν μέσα μας.
Ένας από τους κυριότερους παράγοντες που θα ωθήσει κάποιον να αναζητήσει βοήθεια σε έναν ειδικό, είναι η αναλογία δυσφορίας και λειτουργικότητας. Αν η δυσφορία είναι τέτοια που να εμποδίζει τη λειτουργικότητα στην καθημερινή ζωή, τότε η ανάγκη για αναζήτηση βοήθειας μεγαλώνει. Αν η δυσφορία εκτονώνεται με κάποιο τρόπο (οποιονδήποτε, ακόμα και καταχρηστικό) ή αναπτύσσονται στρατηγικές διαχείρισής της (συνήθως αποφεύγοντας εμπειρίες), μάλλον δεν θα δημιουργηθεί το απαραίτητο κίνητρο για να ζητηθεί βοήθεια.
Υπάρχουν πολλοί, που ενώ η ζωή τους είναι ανυπόφορη δεν ζητάνε βοήθεια, γιατί δεν πιστεύουν ότι η ψυχοθεραπεία μπορεί να τους βοηθήσει, είτε από προκατάληψη είτε γιατί φοβούνται την "έκθεση" και την αλλαγή. Η καλύτερη επιλογή σ' αυτές τις περιπτώσεις είναι να ξεκινήσει κανείς και να αποφασίσει στην πορεία αν θα συνεχίσει ή όχι.
Η πορεία της θεραπείας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το κίνητρό μας. Αν δεν υπάρχει το κίνητρο για την αλλαγή, τότε κατά πάσα πιθανότητα δεν θα ζητήσουμε καν βοήθεια. Ναι, είναι και ο οικονομικός παράγοντας στη μέση, αλλά μ' αυτόν ασχολείται κανείς μόνο αν έχει ξεκαθαρίσει μέσα του ότι θέλει να ξεκινήσει τη θεραπεία. Τότε, αν το μόνο εμπόδιό του είναι το οικονομικό, μπορεί να το αντιμετωπίσει σε άλλο επίπεδο. Το κίνητρο λοιπόν είναι ο πρώτος παράγοντας που καθορίζει την αρχή, αλλά και την πορεία της θεραπείας.
Οι προσδοκίες είναι άλλος ένας παράγοντας που μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά. Με άλλα λόγια, καλό είναι να μην έχουμε προσδοκίες. Είναι τόσοι πολλοί οι αστάθμητοι παράγοντες στην ψυχοθεραπεία, που το να περιμένει κανείς να δει ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, είναι σαν να περιμένει από τη βροχή να σταματήσει όποτε θέλει εκείνος - θα σταματήσει κάποια στιγμή, αλλά ανεξάρτητα από την προσδοκία του. Οι αστάθμητοι παράγοντες είναι η ψυχολογική κατάσταση του θεραπευόμενου, η επιλογή του ψυχοθεραπευτή, οι απρογραμμάτιστες αναβολές των συνεδριών, κ.ά. Αντί για τις προσδοκίες καλύτερα να αναπτύξει κανείς το πάθος για την αλλαγή και την υπομονή.
Η υπομονή είναι ίσως ο τροφοδοτικός μηχανισμός της θεραπείας. Όταν κάποιος βάζει στόχο να αλλάξει δομικά στοιχεία του προγραμματισμού του, τον τρόπο σκέψης του και τις πεποιθήσεις του για τον εαυτό του, πρέπει να έχει υπόψη του ότι ξεκινάει κάτι που θα διαρκέσει χρόνια. Το "κόλπο" για να μην απογοητευτεί κανείς κατά τη διάρκεια της θεραπείας είναι οι μικροί στόχοι. Οι μικρές αλλαγές είναι το ζητούμενο. Αν κάποιος πάσχει από αγοραφοβία και φοβάται να βγει απ' το σπίτι του, ο στόχος του δεν πρέπει να είναι να πάει στο κέντρο της πόλης με το αστικό λεωφορείο. Ο στόχος πρέπει να είναι να βγει απ' το σπίτι του, να περπατήσει λίγα μέτρα, να καθίσει λίγα δευτερόλεπτα -όσο αντέχει- και να γυρίσει πάλι μέσα. Την επόμενη φορά η έξοδός του να διαρκέσει λίγο περισσότερο, και ούτω καθεξής.
Κατά τη διάρκεια της θεραπείας μπορεί να δημιουργηθεί σε κάποιον η αίσθηση των "χαμένων συνεδριών", ότι δηλαδή πήγε στον θεραπευτή και έφυγε σαν να μην έγινε τίποτα. Ο κυριότερος λόγος που δημιουργείται αυτή η αίσθηση είναι και πάλι οι προσδοκίες. Μερικές φορές ο θεραπευόμενος παρασύρεται από την ανυπομονησία του να λύσει το πρόβλημά του άμεσα, στην "επόμενη συνεδρία", ενώ κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Τότε μπορεί να έχει την εντύπωση ότι μετά από αυτή την "κρίσιμη" (για εκείνον) συνεδρία, δεν επετεύχθη καμία αλλαγή.
Είναι σημαντικό να έχει κανείς υπόψη του ότι, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η ψυχοθεραπεία δεν είναι θεραπεία με τη στενή έννοια του όρου. Δεν είναι ότι θα δώσει ο θεραπευτής ένα φάρμακο που θα το πάρει κανείς και θα γίνει καλά - εξάλλου, ακόμα και οι παθολογικές ασθένειες σε αρκετές περιπτώσεις υποτροπιάζουν κάποια στιγμή. Η σχέση με τον θεραπευτή είναι πολύ πιο σημαντική από οποιονδήποτε άλλον παράγοντα κατά την όλη διαδικασία. Αλλά ακόμα και αυτό δεν αρκεί, αν απουσιάζει η σωστή κατανόηση, η προσπάθεια, η υπομονή και η επιμονή από μεριάς του θεραπευόμενου. Στις λίγες συνεδρίες της ψυχοθεραπείας δίνεται η νέα κατεύθυνση. Αναθεωρείται η παλιά και χαράζονται νέοι τρόποι σκέψης και νέες στάσεις. Αλλά οι αλλαγές αυτές απαιτούν επανάληψη μέχρι να αφομοιωθούν. Κυρίως αυτό που επιτυγχάνεται είναι η αλλαγή στάσης απέναντι σε κάποια συμπτώματα και όχι η ολοκληρωτική εξάλειψή τους. Όλες οι περιπτώσεις που χρήζουν ψυχοθεραπείας έχουν στοιχεία εξάρτησης και απαιτούν απεξάρτηση από τον παλιό τρόπο σκέψης και τις παλιές πεποιθήσεις. Και η χειρότερη μορφή εξάρτησης δεν προέρχεται από κάποια εξαρτησιογόνα ουσία, αλλά από τις σκέψεις και την αντίληψη που είχαμε αναπτύξει τα προηγούμενα χρόνια της ζωής μας για τον εαυτό μας.
Η επιλογή του ψυχοθεραπευτή είναι επίσης ένα αρκετά σημαντικό στοιχείο που μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την όλη πορεία της θεραπείας. Υπάρχουν διάφορες σχολές ψυχοθεραπείας και ειδικότητες, ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν και οι ευρύτερες γνώσεις του θεραπευτή, που ξεπερνούν την ειδίκευσή του. Στην αγορά υπάρχουν όλων των ειδών οι θεραπευτές: από τους πιο ατάλαντους μέχρι και τους πιο ταλαντούχους που είναι γεννημένοι γι' αυτή τη δουλειά και φροντίζουν να γίνονται κάθε μέρα και καλύτεροι. Η ανταλλαγή εμπειριών και απόψεων με γνωστούς μας που είχαν παρόμοιες εμπειρίες, καθώς και η δοκιμή μιας ή δύο συνεδριών με κάποιον θεραπευτή, είναι καλοί τρόποι που μειώνουν τις πιθανότητες του "χάσιμου χρόνου".
Επίσης, η ίδια η ζωή αποτελεί από μόνη της έναν παράγοντα που μπορεί από τη μια στιγμή στην άλλη να ωθήσει κάποιον στην ψυχοθεραπεία, ή να τον απαλλάξει από αυτή την ανάγκη. Αν και οι ψυχικές δυσλειτουργίες δεν δημιουργούνται ξαφνικά, συνήθως εμφανίζεται το φαινόμενο της "σταγόνας που ξεχειλίζει το ποτήρι". Και αντίθετα, μπορεί κάποιος να ζει σε μια διαρκή κατάσταση δυσαρέσκειας και ξαφνικά να συμβεί κάτι και να αποκτήσει μια διαφορετική οπτική για τη ζωή και τον εαυτό του. Αν και το πρώτο είναι πιο σύνηθες απ' το δεύτερο, δεν αποκλείεται ορισμένα γεγονότα να "γλιτώσουν" από κάποιον χρήματα και χρόνο που θα διέθετε στην ψυχοθεραπεία.
Τέλος, όσοι σκέφτονται να ασκήσουν το επάγγελμα του ψυχοθεραπευτή, ας έχουν ξεκαθαρίσει μέσα τους τα κίνητρά τους. Αν επιθυμούν να γίνουν ψυχοθεραπευτές για να ξεπεράσουν τις δικές τους δυσκολίες, ίσως θα πρέπει να το ξανασκεφτούν. Το κριτήριο είναι κατά πόσο είναι οι ίδιοι φτιαγμένοι να απελευθερώνουν ψυχές από τις φυλακές των ψευδαισθήσεων. Δεν πρόκειται για ένα επάγγελμα σαν όλα τα άλλα και απαιτείται ο θεραπευτής να διακατέχεται από ένα, όσο το δυνατόν, μειωμένο Εγώ, καθώς και να διαθέτει βαθιά κατανόηση στο θέμα της αυτογνωσίας. Οι θεραπευτές που βλέπουν την πορεία της θεραπείας ως μια τυποποιημένη διαδικασία, δεν έχουν αντιληφθεί ότι ο άνθρωπος δεν είναι ο προγραμματισμός του, αλλά η ίδια η ύπαρξη που έχει χάσει τον εαυτό της στα έργα της και γι' αυτό υποφέρει.
Υ.Γ. Αν ενδιαφέρεστε για συνεδρίες κάντε κλικ εδώ.
Νίκος Μπάτρας
Διαχειριστής www.aytepignosi.com
Διαβάστε επίσης:
