Ας εξετάσουμε για λίγο την εμπειρία τού "βλέπω, αγγίζω και μυρίζω ένα λουλούδι". Ας ξεκινήσουμε με το "βλέπω". Πόσο σίγουροι μπορούμε να είμαστε ότι υπάρχει το λουλούδι, πέρα από την εμπειρία "βλέπω"; Λέμε "βλέπω το λουλούδι", αλλά στην πραγματικότητα όταν λέμε "το λουλούδι", αναφερόμαστε σε ένα νοητικό κατασκεύασμα, ένα συμπέρασμα του νου.
Το μόνο για το οποίο μπορούμε να είμαστε σίγουροι είναι η εμπειρία "βλέπω". Το αντικείμενο που αντιλαμβανόμαστε μέσω της όρασης δεν μπορεί ποτέ να εντοπιστεί. Όταν λέμε "μυρίζω το λουλούδι", υπάρχει μόνο η εμπειρία "μυρίζω". Ποτέ δεν βρίσκουμε βιωματικά το λουλούδι. Το ίδιο ισχύει και για τη γεύση και την αφή.
Όταν λέμε ότι βλέπουμε, ακούμε, αγγίζουμε, μυρίζουμε και γευόμαστε τον κόσμο των αντικειμένων, στην πραγματικότητα ποτέ δεν βρίσκουμε αυτά τα αντικείμενα. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει εκεί έξω ένας κόσμος ανεξάρτητος από τις εμπειρίες "βλέπω, ακούω, αγγίζω, μυρίζω και γεύομαι". Όταν λέμε "βλέπω, ακούω, αγγίζω, μυρίζω και γεύομαι" κάτι, αυτό το κάτι δεν ξέρουμε αν υπάρχει. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι οι εμπειρίες "βλέπω, ακούω, αγγίζω, μυρίζω και γεύομαι".
Η εντύπωση που έχουμε ότι υπάρχει ένα λουλούδι εκεί έξω, δεν είναι εντελώς λανθασμένη. Οι αισθήσεις μας όντως δείχνουν προς ένα μόνο πράγμα. Αλλά αυτό το πράγμα δεν είναι το λουλούδι, είναι η επίγνωση. Το λάθος συμβαίνει στο επίπεδο που ο νους ερμηνεύει τη διαδικασία της αντίληψης. Επειδή ο νους δεν μπορεί να αντιληφθεί την επίγνωση, προβάλλει προς τα έξω το αντικείμενο που γίνεται αντιληπτό από τις αισθήσεις και λέει "το αντικείμενο βρίσκεται εκεί έξω".
Οι υλιστές υποστηρίζουν ότι υπάρχει ένας κόσμος εκεί έξω, τον οποίο μοιραζόμαστε όλοι και είναι ίδιος για όλους. Αυτό ονομάζεται "διαϋποκειμενική συμφωνία". Είναι μια συμφωνία που κάνουν τα υποκείμενα (οι άνθρωποι) μεταξύ τους για το ότι υπάρχει ένας εξωτερικός και ξεχωριστός κόσμος από την επίγνωση. Στην πραγματικότητα όμως, ισχύει το αντίθετο. Ο κόσμος που μοιραζόμαστε αποδεικνύει ότι μοιραζόμαστε την ίδια επίγνωση. Ο κόσμος φαίνεται ότι είναι για όλους μας ο ίδιος, επειδή ο νους όλων μας προέρχεται από το ίδιο πεδίο της επίγνωσης.
*Απόσπασμα από μαγνητοσκοπημένη ομιλία του Ρούπερτ Σπάιρα
Μετάφραση: Νίκος Μπάτρας
Διαβάστε επίσης:
