Επί δέκα χρόνια διαλογιζόμουν πάνω στο ερώτημα "ποια είναι η πραγματική μου δουλειά σ' αυτόν τον πλανήτη". Μια μέρα, καθώς έκανα διαλογισμό, μέσα σε 5-10 δευτερόλεπτα είδα ένα όραμα γι' αυτό που αργότερα ονόμασα MBSR (Mindfulness Based Stress Reduction - Μείωση του στρες με τη βοήθεια της επίγνωσης).
Εκείνη την περίοδο ήμουν ερευνητής στην Ιατρική Σχολή του ΜΙΤ (Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης). Έκανα έρευνες πάνω στην ανάπτυξη των μυών και δίδασκα Ανατομία ως μεταδιδακτορικός φοιτητής. Σκέφτηκα λοιπόν, γιατί να μην εισάγω τον διαλογισμό, τον οποίο ήδη ασκούσα -είτε μόνος μου είτε σε οργανωμένες δραστηριότητες κάποιων βουδιστικών κέντρων- κατευθείαν στο νοσοκομείο όπου εργαζόμουν. Μίλησα με αρκετούς άλλους γιατρούς και όλοι μου είπαν ότι πολλοί από τους ασθενείς τους θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τον διαλογισμό, γιατί καμία άλλη θεραπεία δεν τους βοηθούσε.
Ο σκοπός ήταν να δούμε αν με κάποιες πρακτικές διαλογισμού, μεταξύ άλλων και τη χάθα γιόγκα, μπορούσαμε να βοηθήσουμε τους ασθενείς να ενεργοποιήσουν τις θεραπευτικές ικανότητες που είχαν μέσα τους, καθώς και τις ικανότητές τους για μάθηση, ανάπτυξη και μεταμόρφωση. Αυτές οι πρακτικές θα ήταν βέβαια συμπληρωματικές στις θεραπείες που ήδη δέχονταν.
Τα αποτελέσματα ήταν απ' την αρχή πολύ ενθαρρυντικά. Οι περισσότεροι ασθενείς ήταν άνθρωποι που υπέφεραν από χρόνιες παθήσεις και στους οποίους οι κλασικές θεραπευτικές μέθοδοι, ή οι εγχειρήσεις στις οποίες είχαν υποβληθεί, δεν είχαν αποτέλεσμα. Τους ζητήσαμε λοιπόν, να αλλάξουν τη στάση τους απέναντι στην αίσθηση του πόνου, αλλά και να παρατηρήσουν πώς χρησιμοποιούσαν τη λέξη "πόνος" στις εκφράσεις τους και στις σκέψεις τους.
Μετά από μία ή δυο εβδομάδες, κάποιοι ανέφεραν ότι ο πόνος τους είχε αλλάξει κατά έναν ενδιαφέροντα και περίεργο τρόπο. Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα, ο πόνος εξαφανιζόταν εντελώς για κάποια χρονικά διαστήματα. Άλλοι μας είπαν ότι ανέπτυξαν την ικανότητα να σχετίζονται με τον πόνο με έναν πιο σοφό τρόπο. Χωρίς να προσπαθούν να τον διώξουν από πάνω τους, τον επεξεργάζονταν και ένιωθαν πιο άνετα μαζί του.
Στο τέλος του προγράμματος, μετά από οχτώ εβδομάδες, τους θέσαμε την ερώτηση "ποιο είναι το πιο σημαντικό πράγμα που μάθατε μέσα από αυτό το πρόγραμμα". Μας απάντησαν δύο πράγματα. Το πρώτο ήταν "η αναπνοή", δηλαδή έμαθαν να παρατηρούν και να έχουν επίγνωση της αναπνοής τους. Το δεύτερο ήταν "δεν είμαι οι σκέψεις μου".
Μερικές φορές αρκετοί ασθενείς λένε πράγματα του τύπου "πού ήμουν τα τελευταία 40 χρόνια; Έχασα τη ζωή μου. Σκεφτόμουν συνέχεια ότι αυτό ή το άλλο θέμα είναι ό,τι πιο σημαντικό υπάρχει". Είναι μια καινούρια αρχή, ένας νέος τρόπος για να σχετίζεσαι με την ίδια τη ζωή σου και ό,τι αυτή περιέχει - τα θετικά, τα αρνητικά, τα ουδέτερα, και όπως είχε πει και ο Ζορμπάς "την ολική καταστροφή της ανθρώπινης κατάστασης".
Το MBSR ξεκίνησε αρκετές δεκαετίες πριν μάθουμε για την πλαστικότητα των νευρικών κυττάρων. Σήμερα, τα στοιχεία μάς δείχνουν ότι όλος ο οργανισμός αλλάζει συνεχώς. Ο εγκέφαλος, το DNA, τα χρωμοσώματα, οι κυτταρικές δομές, όλα ανανεώνονται συνεχώς ανάλογα με τον τρόπο που ζεις: τι τρως, τι σκέφτεσαι, πόσο συχνά θυμώνεις, και το αν περνάς χρόνο στη σιωπή και στο Είναι σου, αντί να τρέχεις από εδώ και από εκεί απασχολώντας συνεχώς τον νου σου.
*Απόσπασμα από συνέντευξη του Dr. Jon Kabat-Zinn
Μετάφραση: Νίκος Μπάτρας
**Ο Dr. Jon Kabat-Zinn είναι καθηγητής Ιατρικής στο πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης. Έχει ιδρύσει την κλινική "Stress Reduction Clinic" και το ερευνητικό κέντρο "Center for Mindfulness in Medicine, Health Care and Society".
Διαβάστε επίσης:
