Όπως θα δούμε και στις τρεις περιπτώσεις, δεν φταίνε οι άλλοι γι' αυτά που νιώθουμε, ούτε οι καταστάσεις. Το άγχος, η ένταση και η δυσφορία δημιουργούνται μέσα μας, εξαιτίας της ανεπαρκούς κατανόησης, της ασυνείδητης στάσης μας και κάποιων μη πραγματοποιήσιμων προσδοκιών.
1) Η προσκόλληση
"Τα πάντα ρει" έλεγε ο Ηράκλειτος. Όλα μεταβάλλονται. Όλες οι μορφές ενέργειας που υπάρχουν στο σύμπαν αλλάζουν. Το ίδιο ισχύει και για τις καταστάσεις, τα γεγονότα, τους ανθρώπους και όλους τους ζωντανούς οργανισμούς. Είναι εξωπραγματικό, και γι' αυτό ψυχοφθόρο, να προσδοκά κανείς να μην αλλάξει κάτι στη ζωή του.
Η προσκόλληση σε οτιδήποτε αποτελεί αυτομάτως μια εν δυνάμει πηγή πόνου και δυστυχίας. Κάποιοι προσκολλώνται στην εικόνα τους και στενοχωριούνται όταν βλέπουν ότι αυτή φθείρεται με τα χρόνια (ή καταφεύγουν στις πλαστικές επεμβάσεις). Άλλοι προσκολλώνται σε ανθρώπους και όταν χωρίζουν νιώθουν ότι χάνουν κάτι απ' τον εαυτό τους. Και όλοι είμαστε προσκολλημένοι στη μορφή μας, στο σώμα, και αγχωνόμαστε στην ιδέα ότι κάποια μέρα θα πεθάνουμε.
Αλλά ό,τι κερδίζεται χάνεται και ό,τι γεννιέται πεθαίνει. Αν μας στενοχωρεί ή μας αγχώνει αυτό, είναι γιατί δεν έχουμε εναρμονιστεί με τον νόμο της παροδικότητας που διέπει όλες τις μορφές. Φοβάται την αλλαγή αυτός που φοβάται να αφεθεί στην αλλαγή. Και η αλλαγή δεν είναι κάτι έξω από εμάς στην οποία πρέπει να προσδεθούμε για να ακολουθήσουμε. Η αλλαγή συμβαίνει μέσα μας, καθώς όλες οι μεταβολές εμφανίζονται στο πεδίο της επίγνωσής μας και αναγνωρίζονται από εμάς.
Για να το συνειδητοποιήσουμε αυτό δεν αρκεί να το σκεφτούμε ή να το συλλάβουμε με τον νου μας. Πρέπει να μάθουμε να καθόμαστε στη σιωπή, εκεί όπου η προσοχή μας δεν παρασύρεται ανεπίγνωστα από όλες αυτές τις μεταβολές, αλλά αναπαύεται στην πηγή της, στην ίδια την επίγνωση.
Η προσκόλληση σε οτιδήποτε αποτελεί αυτομάτως μια εν δυνάμει πηγή πόνου και δυστυχίας. Κάποιοι προσκολλώνται στην εικόνα τους και στενοχωριούνται όταν βλέπουν ότι αυτή φθείρεται με τα χρόνια (ή καταφεύγουν στις πλαστικές επεμβάσεις). Άλλοι προσκολλώνται σε ανθρώπους και όταν χωρίζουν νιώθουν ότι χάνουν κάτι απ' τον εαυτό τους. Και όλοι είμαστε προσκολλημένοι στη μορφή μας, στο σώμα, και αγχωνόμαστε στην ιδέα ότι κάποια μέρα θα πεθάνουμε.
Αλλά ό,τι κερδίζεται χάνεται και ό,τι γεννιέται πεθαίνει. Αν μας στενοχωρεί ή μας αγχώνει αυτό, είναι γιατί δεν έχουμε εναρμονιστεί με τον νόμο της παροδικότητας που διέπει όλες τις μορφές. Φοβάται την αλλαγή αυτός που φοβάται να αφεθεί στην αλλαγή. Και η αλλαγή δεν είναι κάτι έξω από εμάς στην οποία πρέπει να προσδεθούμε για να ακολουθήσουμε. Η αλλαγή συμβαίνει μέσα μας, καθώς όλες οι μεταβολές εμφανίζονται στο πεδίο της επίγνωσής μας και αναγνωρίζονται από εμάς.
Για να το συνειδητοποιήσουμε αυτό δεν αρκεί να το σκεφτούμε ή να το συλλάβουμε με τον νου μας. Πρέπει να μάθουμε να καθόμαστε στη σιωπή, εκεί όπου η προσοχή μας δεν παρασύρεται ανεπίγνωστα από όλες αυτές τις μεταβολές, αλλά αναπαύεται στην πηγή της, στην ίδια την επίγνωση.
(Περισσότερα για τις προσκολλήσεις μπορείτε να διαβάσετε εδώ.)
2) Η κριτική
Το ευκολότερο πράγμα που μπορεί να κάνει κανείς είναι να έχει άποψη για όλα. Είτε είναι σχετικός με ένα θέμα, είτε όχι, μπορεί να εκφράζει αυτό που αισθάνεται ή αντιλαμβάνεται: αν κάτι τον ευχαριστεί, αν τον δυσαρεστεί, αν του αρέσει, αν συμφωνεί, αν διαφωνεί, κ.τ.λ. Επίσης, μπορεί να κρίνει και να χαρακτηρίζει τα πάντα: τους ανθρώπους, τα ζώα, τη φύση, τον καιρό, κυριολεκτικά τα πάντα.
Το δυσκολότερο πράγμα είναι να αποδέχεται κανείς τις καταστάσεις και τους ανθρώπους όπως είναι. Χωρίς να κρίνει, χωρίς να χαρακτηρίζει και χωρίς να αντιστέκεται, απλώς να παρατηρεί ό,τι συμβαίνει. Γιατί κρίνω σημαίνει αντιστέκομαι στο τώρα και ερμηνεύω τα γεγονότα σύμφωνα με τα φίλτρα του νου μου έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί στο παρελθόν.
Στη μια πλευρά της κριτικής υπάρχει η ψευδαίσθηση της αυταξίας και της ανωτερότητας. Αυτός που κρίνει αισθάνεται ανώτερος, καλύτερος, σωστός και ότι έχει δίκιο. Στην άλλη πλευρά υπάρχει η χειρότερη μορφή που μπορεί να αποκτήσει η συνήθεια της κριτικής: η αυτοκριτική, η οποία συνδυάζεται με την πεποίθηση ότι δεν είμαστε αρκετά καλοί όπως είμαστε. Και οι δύο πλευρές συνήθως συνυπάρχουν στο ίδιο άτομο: όποιος κρίνει τους άλλους κρίνει και τον εαυτό του και πιστεύει ότι και οι άλλοι τον κρίνουν.
Όσοι κρίνουν λοιπόν το κάνουν από ανασφάλεια, επειδή νιώθουν την ανάγκη να βγάλουν τους άλλους λάθος, ελαττωματικούς ή κατώτερους, για να νιώσουν οι ίδιοι λίγο καλύτερα. Αν το έχουμε αυτό υπόψη μας, την επόμενη φορά που κάποιος μας κρίνει δεν θα προσωποποιήσουμε την κριτική του, αλλά θα τον κατανοήσουμε και θα ακούσουμε αυτό που πραγματικά μας λέει: "Νιώθω ανεπαρκής, σε παρακαλώ δείξε κατανόηση".
3) Οι προσδοκίες (ή επιθυμίες)
Όπως και στην περίπτωση της κριτικής, έτσι και τις προσδοκίες μπορούμε να τις προβάλλουμε σε όλα τα πράγματα, σε καταστάσεις και σε ανθρώπους. Προσδοκώ σημαίνει περιμένω ένα αποτέλεσμα σύμφωνα με μια επιθυμία μου που προέρχεται από τη φαντασία και όχι σύμφωνα με τους παράγοντες που διαμορφώνουν μια κατάσταση.
Οι προσδοκίες είναι μία από τις κύριες αιτίες θυμού. Π.χ. θυμώνουμε όταν περιμένουμε να γίνει κάτι με ένα συγκεκριμένο τρόπο και δεν γίνεται, ή όταν κάποιος κάνει κάτι γιατί θα περιμέναμε να μην το κάνει. Ή θυμώνουμε για καταστάσεις που δεν είναι στον έλεγχό μας και οι προσδοκίες μας δεν ικανοποιούνται.
Η καθαρή παρατήρηση (χωρίς κριτική) των καταστάσεων και του νου μας, τη στιγμή που αυτός ξεκινάει να δημιουργεί σκέψεις προσδοκίας, μπορεί να μας γλιτώσει από θυμό, άγχος και απογοήτευση στην καθημερινότητά μας. Η παρατήρηση της σκέψης "αυτό δεν μπορεί να συμβαίνει" μάς κάνει πιο δεκτικούς απέναντι σε ό,τι συμβαίνει, γιατί πρόκειται απλά για μία σκέψη που δεν αντανακλά την πραγματικότητα. Και πιο δεκτικός σημαίνει λιγότερες αντιστάσεις, ευκολότερη αποδοχή των εμπειριών και περισσότερη εσωτερική ηρεμία.
Ας θυμόμαστε επίσης ότι η συναισθηματική αντίδρασή μας στα γεγονότα δεν αλλάζει τίποτα ως προς την εξέλιξη των γεγονότων.
Νίκος Μπάτρας
Διαχειριστής www.aytepignosi.com
2) Η κριτική
Το ευκολότερο πράγμα που μπορεί να κάνει κανείς είναι να έχει άποψη για όλα. Είτε είναι σχετικός με ένα θέμα, είτε όχι, μπορεί να εκφράζει αυτό που αισθάνεται ή αντιλαμβάνεται: αν κάτι τον ευχαριστεί, αν τον δυσαρεστεί, αν του αρέσει, αν συμφωνεί, αν διαφωνεί, κ.τ.λ. Επίσης, μπορεί να κρίνει και να χαρακτηρίζει τα πάντα: τους ανθρώπους, τα ζώα, τη φύση, τον καιρό, κυριολεκτικά τα πάντα.
Το δυσκολότερο πράγμα είναι να αποδέχεται κανείς τις καταστάσεις και τους ανθρώπους όπως είναι. Χωρίς να κρίνει, χωρίς να χαρακτηρίζει και χωρίς να αντιστέκεται, απλώς να παρατηρεί ό,τι συμβαίνει. Γιατί κρίνω σημαίνει αντιστέκομαι στο τώρα και ερμηνεύω τα γεγονότα σύμφωνα με τα φίλτρα του νου μου έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί στο παρελθόν.
Στη μια πλευρά της κριτικής υπάρχει η ψευδαίσθηση της αυταξίας και της ανωτερότητας. Αυτός που κρίνει αισθάνεται ανώτερος, καλύτερος, σωστός και ότι έχει δίκιο. Στην άλλη πλευρά υπάρχει η χειρότερη μορφή που μπορεί να αποκτήσει η συνήθεια της κριτικής: η αυτοκριτική, η οποία συνδυάζεται με την πεποίθηση ότι δεν είμαστε αρκετά καλοί όπως είμαστε. Και οι δύο πλευρές συνήθως συνυπάρχουν στο ίδιο άτομο: όποιος κρίνει τους άλλους κρίνει και τον εαυτό του και πιστεύει ότι και οι άλλοι τον κρίνουν.
Όσοι κρίνουν λοιπόν το κάνουν από ανασφάλεια, επειδή νιώθουν την ανάγκη να βγάλουν τους άλλους λάθος, ελαττωματικούς ή κατώτερους, για να νιώσουν οι ίδιοι λίγο καλύτερα. Αν το έχουμε αυτό υπόψη μας, την επόμενη φορά που κάποιος μας κρίνει δεν θα προσωποποιήσουμε την κριτική του, αλλά θα τον κατανοήσουμε και θα ακούσουμε αυτό που πραγματικά μας λέει: "Νιώθω ανεπαρκής, σε παρακαλώ δείξε κατανόηση".
3) Οι προσδοκίες (ή επιθυμίες)
Όπως και στην περίπτωση της κριτικής, έτσι και τις προσδοκίες μπορούμε να τις προβάλλουμε σε όλα τα πράγματα, σε καταστάσεις και σε ανθρώπους. Προσδοκώ σημαίνει περιμένω ένα αποτέλεσμα σύμφωνα με μια επιθυμία μου που προέρχεται από τη φαντασία και όχι σύμφωνα με τους παράγοντες που διαμορφώνουν μια κατάσταση.
Οι προσδοκίες είναι μία από τις κύριες αιτίες θυμού. Π.χ. θυμώνουμε όταν περιμένουμε να γίνει κάτι με ένα συγκεκριμένο τρόπο και δεν γίνεται, ή όταν κάποιος κάνει κάτι γιατί θα περιμέναμε να μην το κάνει. Ή θυμώνουμε για καταστάσεις που δεν είναι στον έλεγχό μας και οι προσδοκίες μας δεν ικανοποιούνται.
Η καθαρή παρατήρηση (χωρίς κριτική) των καταστάσεων και του νου μας, τη στιγμή που αυτός ξεκινάει να δημιουργεί σκέψεις προσδοκίας, μπορεί να μας γλιτώσει από θυμό, άγχος και απογοήτευση στην καθημερινότητά μας. Η παρατήρηση της σκέψης "αυτό δεν μπορεί να συμβαίνει" μάς κάνει πιο δεκτικούς απέναντι σε ό,τι συμβαίνει, γιατί πρόκειται απλά για μία σκέψη που δεν αντανακλά την πραγματικότητα. Και πιο δεκτικός σημαίνει λιγότερες αντιστάσεις, ευκολότερη αποδοχή των εμπειριών και περισσότερη εσωτερική ηρεμία.
Ας θυμόμαστε επίσης ότι η συναισθηματική αντίδρασή μας στα γεγονότα δεν αλλάζει τίποτα ως προς την εξέλιξη των γεγονότων.
Νίκος Μπάτρας
Διαχειριστής www.aytepignosi.com
Διαβάστε επίσης:
